حسن موسوی‌چلک. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران

واقعیتی درباره ازدواج وجود دارد که باید بپذیریم و آن، بلوغ همه‌جانبه است که برای ازدواج لازم است. اگر نگاهی به روند حوزه ازدواج و طلاق در کشور بیندازیم، این واقعیت را درخواهیم یافت که در این حوزه حال و روز خوبی نداریم. از سوی دیگر نگران ازدواج افراد در سنین پایین هستیم. به‌ همین‌ دلیل است که یک بار قانون تغییر کرد و دختران زیر 13 سال و پسران زیر 15 سال از ازدواج ممنوع شدند؛ مگر برای سه شرطی که مجمع در‌این‌باره گذاشته بود. باز هم این بحث مطرح بود که آیا یک دختر 13ساله می‌تواند نقش مادری و همسری را برعهده بگیرد یا نه؛ با توجه به اینکه ازدواج و تشکیل خانواده نقش‌های اجتماعی دیگر را هم برای افراد ایجاد می‌کند. سؤال دیگر این بود که آیا شخصی که خود کودک است، می‌تواند مادر کودکی دیگر باشد؟ همه این مسائل به این نقطه منجر شدند که بازنگری‌ای در این سن صورت بگیرد. درست است که زمان به‌تکلیف‌رسیدن بچه‌ها از نظر مبانی شرعی کاملا تعریف شده است؛ ولی بخشی از مسئله نیز اقتضای زمان امروز ماست. در گذشته ازدواج در سن پایین در کشور خود ما موضوع عجیبی نبود؛ اما الان جامعه در مقابل این نوع ازدواج‌ها ناخودآگاه واکنشی نشان می‌دهد. سؤال اینجاست که آیا باید به همین شیوه ادامه دهیم یا سیاست‌گذاری متناسب با نیاز امروز و ویژگی بچه‌های امروزمان را انجام دهیم. یکی از وظایف مجلس قانون‌گذاری این است و قانون‌گذاری باید منطبق بر شرایط امروز و نیاز آینده مربوط به آن حوزه در کشور باشد. من بشخصه به‌عنوان یک مددکار اجتماعی موافق هستم که این سن باید در کنار بلوغ روانی- اجتماعی-زیستی باشد. این قانون کمک می‌کند که ازدواج در سنین پایین صورت نگیرد و طلاق در سنین پایین صورت نگیرد. فردی که در سنین پایین خدای‌نکرده طلاق می‌گیرد، تأثیر منفی این تجربه تلخ را در سراسر زندگی باید تحمل کند؛ بنابراین فکر می‌کنم این تصمیم مجلس تصمیمی است که به اقتضای امروز ما گرفته شده است و کمک می‌کند تا دست‌کم جلوی بعضی از ازدواج‌ها در سنین پایین گرفته شود یا دست‌کم قانون مانع این نوع ازدواج‌ها شود.
از سوی دیگر به ‌نظر من باید روی آموزش مهارت‌های اجتماعی و بالابردن سواد اجتماعی مردم کار کنیم تا افراد متناسب با سن خود اطلاعات اجتماعی و مهارت اجتماعی لازم و آمادگی برخورد با نقش‌هایی را که می‌خواهند در سنین مختلف برعهده بگیرند، داشته باشند تا برعهده‌گرفتن این نقش کمترین عوارض را داشته باشد. اگر عوارضی به‌ دنبال داشته باشد، فقط فرد نیست که به آن دچار می‌شود. اگر فردی خدای‌نکرده در سن کودکی طلاق بگیرد، عوارض آن گریبان خانواده و جامعه را نیز خواهد گرفت. فکر می‌کنم این قانون کمک می‌کند تا جلوی ازدواج‌هایی در سنین پایین گرفته شود و حتی اگر بتوانیم سن حداقل را دو سال افزایش بدهیم، خود یک گام  رو به جلو است.